Bệnh zona thần kinh là một trong những loại bệnh khá phổ biến do cùng một loại virus varicella zoster virus (VZV) gây nên bệnh thủy đậu. Khi mắc bệnh zona, người bệnh thường có biểu hiện nóng rát, đau nhức, nóng rát và khó chịu tại vị trí tổn thương. Nhìn chung, bệnh zona không gây nguy hại đến tính mạng con người, nhưng nó sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm và ảnh hưởng ít nhiều đến chất lượng cuộc sống nếu không được chữa trị kịp thời.
Bệnh zona thần kinh là gì?
Bệnh zona (shingles) hay còn được biết đến phổ biến với tên gọi đầy đủ là bệnh zona thần kinh hay “giời leo”. Loại bệnh nhiễm trùng da này do loại virus thần kinh có tên Varicella zoster (VZV) gây nên. Đó chính là loại virus thuộc họ virus herpes gây nên bệnh thủy đậu. Một số virus này vẫn sẽ tồn tại trong trạng thái tiềm tàng ở hạch thần kinh sau khi khỏi bệnh nhưng không gây bệnh.
Chỉ cần được xúc tác bởi các điều kiện thuận lợi như sang chấn tâm lý, suy giảm miễn dịch, hay suy nhược cơ thể… là loại virus này sẽ được tái hoạt, phát triển lan truyền ra làm tổn thương niêm mạc, da gây nên bệnh zona.
Nguyên nhân gây bệnh zona thần kinh
Thuộc họ virus Herpes 3, Virus varicella-zoster sau bao năm trú ngụ trong cơ thể ở trạng thái không hoạt động khi gặp điều kiện thuận lợi đã tái hoạt, gây nên bệnh zona. Những điều kiện thuận lợi đó là:
- Vùng da bị mề đay, mẩn ngứa, phát ban
- Suy giảm hệ miễn dịch do mắc HIV, bệnh tật hoặc tuổi cao (trên 50 tuổi), hay điều trị ung thư bằng xạ trị hoặc hóa trị
- Căng thẳng, áp lực kéo dài
Triệu chứng bệnh zona
Bệnh zona thần kinh chỉ phát triển trên một số vị trí đặc biệt (cánh tay, cổ, đầu, vai, quanh trán, dọc từ hông xuống đùi,…) thay vì trên toàn bộ cơ thể. Bệnh zona thần kinh mới đầu khi mắc sẽ có cảm giác bất thường trên một vùng da như tê, đau như châm chích, bỏng, nóng rát, đặc biệt là về đêm, hiếm hơn là dị cảm 1-5 ngày ở một vùng hoặc nhiều dây thần kinh.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp tình trạng nhức đầu, sợ ánh sáng hoặc khó chịu trong người khi virus lan truyền dọc dây thần kinh.
Bước sang giai đoạn toàn phát (thường là vài ngày sau giai đoạn khởi phát), trên cơ thể người bệnh sẽ xuất hiện những mảng đỏ như mụn nước, bọng nước trong sau đục thành các đám và sau cùng vỡ ra tạo thành các vết loét. Khi lành (khoảng 2-4 tuần), các mụn này sẽ đóng kết vẩy và để lại sẹo. Chính vì vậy, ngay khi thấy cảm nhận được các triệu chứng hay xuất hiện dấu hiệu bất thường trên cơ thể, người bệnh cần đi khám sớm.
Người bị zona thần kinh có lây cho người khác không?
Chắc hẳn, “Người bị bệnh zona có lây cho người khác không?” là thắc mắc chung của không ít người. Câu trả lời là không! Những người mắc bệnh zona thần kinh không thể trực tiếp lây bệnh cho người khác, trừ khi để họ tiếp xúc với những mụn nước, bọng nước có chứa virus varicella-zoster thì sẽ có khả năng nhiễm virus.
Tuy nhiên, loại bệnh truyền nhiễm này có thể lây lan trong gia đình khi mọi người sinh hoạt chung với người bị bệnh như sử dụng chung khăn tắm, khăn mặt,…
Sau khi nhiễm, nếu trước đây người này đã từng mắc thủy đậu hoặc chưa được tiêm phòng vắc xin sẽ có nguy cơ bị thủy đậu trở lại. Kể cả sau khi đã chữa được thủy, virus vẫn sẽ tồn tại đâu đó trong cơ thể người này và gây nên bệnh zona khi có chất xúc tác. Đối với những người đã từng tiêm phòng vắc xin cẩn thận vẫn có khả năng sẽ mắc zona thần kinh khi hệ miễn dịch của cơ thể không bền vững.
Khi bị zona thần kinh, người bệnh cần nhanh chóng can thiệp chữa trị kịp thời để không lan ra toàn cơ thể và tránh để lại sẹo sau này.
Bệnh zona thần kinh thường tiến triển lành tính và khỏi sau 2 – 3 tuần chữa trị. Tuy nhiên, nếu không chữa trị kịp thời có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm:
- Gây ảnh hưởng đến mắt, nặng có thể gây mất thị lực tạm thời hoặc mù
- Viêm phổi
- Gặp các vấn đề về thính giác
- Viêm não
Phòng bệnh zona thần kinh
Cách tốt nhất để phòng bệnh là tiêm phòng vắc xin ngừa thủy đậu nhờ tăng cường hệ miễn dịch kháng lại varicella zoster virus hoặc giữ cho chúng ở trạng thái bất hoạt.
Khi mắc bệnh zona, cần có ý thức tự cách ly để ngăn ngừa lây truyền cho những người xung quanh:
- Che lại vết phát ban hoặc mụn nước bằng băng gạc hoặc quần áo
- Vệ sinh cá nhân, đặc biệt là tay luôn sạch sẽ.
- Không chạm tay vào mụn nước và tiếp xúc thân mật với người có hệ miễn dịch yếu hoặc người chưa từng bị thủy đậu.
- Không dùng chung đồ dùng với những người khác
Nói chung, khi thời tiết đang giao mùa, mọi người sẽ dễ gặp bệnh zone và bệnh thường chỉ kéo dài từ 2-3 tuần. Zona thần kinh tuy không nguy hiểm đến tính mạng con người nhưng những biến chứng mà nó để lại lại khiến người bệnh tự ti, buồn phiền. Do đó, phòng khám Da liễu Dr Hs khuyên bạn cách phòng bệnh zona thần kinh tốt nhất là bạn nên đi tiêm vắc xin phòng bệnh thủy đậu để không gặp bệnh zona sau này.
